Rok 2023 był przełomowy dla zespołu EABS pod wieloma względami. Wszystko za sprawą świetnie przyjętego, kolejnego w pełni autorskiego albumu "In Search of a Better Tomorrow", który został nagrany wspólnie z pakistańską formacją Jaubi. Krążek został wyróżniony Fryderykiem w kategorii “Muzyka Korzeni” oraz przyniósł możliwość koncertowania we Francji, Włoszech, Holandii, Belgii czy Chinach. Był doceniony przez takie media jak Le Monde, L’Echo, Politis, Stern, Bandcamp czy Gazeta Wyborcza, a The Guardian umieścił to wydawnictwo w swoim “The Best Global Albums of 2023”. Kolejny, szósty już album EABS to powrót do korzeni - dosłownie i w przenośni. To pogłębione studium na temat rytmu, które zmaterializowało się w postaci płyty Reflections of Purple Sun.
Powrót do korzeni nie tylko manifestuje się w braku gościnnych instrumentalistów, ale też ponownym zwrocie w kierunku historii polskiego jazzu. Debiutancki album EABS Repetitions… był poświęcony Krzysztofowi Komedzie. Tym razem zespół wziął na warsztat cały krążek Purple Sun, który Tomasz Stańko zarejestrował pół wieku temu. Z punktu widzenia fanów tej trudno dostępnej i nieco zapomnianej już płyty, zadanie to może wydawać się z góry skazane na porażkę. Jednak by oddać hołd jednej z najbardziej ikonicznych postaci polskiego jazzu, warto było podjąć się tej misji i spróbować nawiązać niewerbalną dyskusję ze słowiańskim duchem, jakim bez wątpienia był polski trębacz.
Co było esencją Purple Sun? Album Tomasza Stańki mocno stawiał na rytm, można wręcz powiedzieć, że był jego centralnym elementem. Wersja EABS jest więc studium na temat rytmu. Inaczej mówiąc – to refleksje o rytmie. Dlatego, w tytule pojawia się metafora kryjąca się w słowie Reflections, która odnosi się do odbicia światła – refleksu, czyli już innej energii, zamkniętej w czasie i przestrzeni, ale o pół wieku później.
Nagrania powstałe 9 marca 1973 roku w monachijskiej Musikhochschule pod czujnym okiem i uchem Ulricha Krausa złożyły się na ostatni album pierwszego kwintetu Tomasza Stańko. Wydano go na winylu w dość niskim nakładzie kilka miesięcy później przez niewielką niemiecką wytwórnię Calig. Album przygotowany przez zespół EABS powstał niemal dokładnie 50 lat później i zatytułowany został Reflections of Purple Sun. Otóż idea nagrania dojrzewała w składzie EABS przynajmniej od 2017 roku, finalne próby zespół odbył jednak między 23 a 25 marca 2023 roku, by 26 marca zagrać koncert prapremierowy we wrocławskim Narodowym Forum Muzyki. Energia skumulowana w zespole w tym krótkim okresie osiągnęła punkt szczytowy kilka dni później, kiedy to 5 i 6 kwietnia muzycy spotkali się na ulicy Rozbrat w Warszawie, gdzie mieściło się mieszkanie Tomasza Stańki, a dziś ma swoją siedzibę fundacja jego imienia - by zbudować tam domowe studio i zarejestrować ślady. Z perspektywy czasu aż trudno uwierzyć, że album powstał w tak okrągłą rocznicę nagrania Purple Sun.
Miejscem życia trębacza było stosunkowo niskie mieszkanie pełne dywanów, które kolekcjonował, pozostawione tak, jakby przed chwilą wyszedł po zakupy. Niestety, już nie wrócił. Z tego, jak miejsce zostało pozostawione po jego śmierci, można było wywnioskować, czego ostatnio słuchał, co czytał czy oglądał. W salonie nadal stoi pianino, na którym grał i komponował, a obok zbudował skromną ćwiczeniówkę, gdzie przechowywał swoją kolekcję trąbek. Marek Pędziwiatr postanowił skorzystać z dostępnego pianina, a Jakub Kurek wybrał jedną z trąbek.
Warto tutaj zatrzymać się przy instrumencie, na który zdecydował się Jakub Kurek. Kuba tak o tym mówi: Trąbka, na której zagrałem, jest ostatnią, jaką Tomasz Stańko wybrał do swojej kolekcji – czyli Monette XLT+. Ta trąbka była dla mnie najbardziej interesująca i inspirująca z powodu żywego i obszernego dźwięku oraz rozwiniętej technologicznie konstrukcji. Była również odpowiednia konceptualnie do wykonania nagrań opartych o muzykę z albumu «Purple Sun», nagranego 50 lat temu, która w interpretacji EABS nabrała elektronicznego charakteru z kontekstem współczesnej muzyki instrumentalnej. Tomasz Stańko miał zamiar używać tego instrumentu w swojej twórczości. Rozpoczął z nim pracę, ale nie dokonał nagrań z jego użyciem. [...] Wybrałem tę trąbkę z pośród innych również ze względu na jej barwę, która nie była jeszcze utożsamiana z ekspresją silnej osobowości artystycznej Stańki.
Więcej na temat Reflections of Purple Sun można dowiedzieć się z obszernego bookletu dołączonego do płyty. Album ukaże się nakładem Astigmatic Records w digitalu, CD i LP w wersji podstawowej oraz limitowanej edycji. Za projekt odpowiada stały współpracownik labelu - Animisiewasz, który w designie nawiązał do oryginalnego projektu Purple Sun autorstwa Pii Burri. Przedsprzedaż startuje 5 kwietnia, a premiera krążka odbędzie się 10 maja 2024 roku.
Zobacz Bandcamp Astigmatic Records.
foto: Zuza Gąsiorowska
