Rodzaje płyt winylowych to temat-rzeka. Wszystko zależy od tego, według jakiego kryterium dokonamy podziału. Tym razem zastanowimy się, czym zazwyczaj wyróżniają się płyty, na których zawarto pełnowymiarowy album muzyczny, określane też mianem płyt długogrających lub LP (ang. Long Play), płyty zawierające minialbumy, znane też jako epki lub EP (ang. Extended Play), oraz single.
LP, EP i single – czym się różnią?
Płyty długogrające, epki oraz single to najpopularniejsze rodzaje wydawnictw muzycznych. Te pierwsze zawierają materiał uchodzący za pełnowartościowy (pełnowymiarowy) album muzyczny, zawierający zwykle od 7-9 do 20 lub nawet więcej piosenek. Jego długość może wynosić typowo od 35 do 60 minut. Na epkach znajdziemy zazwyczaj kilka różnych piosenek – to za mało, by nazwać ją albumem, ale za dużo, by określić ją singlem, w którego skład z kolei wchodzą zazwyczaj dwie piosenki – pierwsza stanowi danie główne, od jej nazwy pochodzi nazwa całego singla, druga to zwykle piosenka bonusowa, wypełniająca drugą stronę płyty, bądź remiks utworu głównego.
Z powodów technicznych, przede wszystkim zróżnicowanej długości, LP, EP i single wydawane były na różnego rodzajach płyt winylowych. Przyjrzyjmy się szczegółom:
LP
Wydawane na winylach o średnicy 300 mm, co odpowiada 12 calom. Płyty o tym rozmiarze to branżowy standard wprowadzony po raz pierwszy przez wytwórnię Columbia Records w 1948. 12-calowe płyty odtwarzane są z prędkością 33 i 1/3 lub 45 obrotów na minutę. Choć kojarzone głównie z płytami długogrającymi, do których nadają się idealnie z racji możliwości nagrania na nich dłuższego materiału, nierzadko wydaje się na nich także epki i single.
EP
Wydawane na płytach we wszystkich trzech najpopularniejszych rozmiarach: 12, 10 i 7 cali. Zwykle są to jednak płyty 10-calowe grające z prędkością 45 obr./min. oraz 7-calowe odtwarzane z szybkością 33 i 1/3 obr./min.
Single
Najpopularniejszym formatem, na którym artyści wydawali promujące albumy single, to 7-calówka odtwarzana z prędkością 45 obr./min. Oczywiście, nie ma przeszkód, aby single wydawane były na bardziej pojemnych płytach. Dziś powszechnie wydaje się je także na płytach 12-calowych.
I jeszcze nietypowe rozmiary
Mimo pewnych tendencji, nietrudno zauważyć, że odgadnięcie, z jakiego rodzaju wydawnictwem mamy do czynienia wyłącznie po rozmiarze płyty, jest właściwie niemożliwe. O ile albumy pełnowymiarowe nie zmieszczą się na płytach 7-calowych, epki i single z powodzeniem wydawane mogą być w każdym dostępnym formacie. A może posiadasz w swojej kolekcji wydawnictwa w nietypowych rozmiarach? 9 cali? 5? Takich rzadko spotykanych rodzajów płyt winylowych jest więcej niż mogłoby ci się wydawać.
