W jednym z poprzednich artykułów dokonaliśmy podziału metod czyszczenia płyt winylowych na suche i mokre oraz dokonaliśmy opisu tych ostatnich, w tym m.in. myjek winylowych – dość drogich, lecz niezwykle efektywnych maszyn do czyszczenia czarnych krążków. W tym artykule pod lupę weźmiemy więc metody suche, które obejmują przede wszystkim różnego rodzaju szczotki.
Historia szczoteczek do winyli w pigułce
Trudno powiedzieć, kiedy wyprodukowano pierwszą szczoteczkę do winyli. Pewne jest jednak, iż jedną z pierwszych naprawdę udanych serii była ta autorstwa nieistniejącej już brytyjskiej WATTS Company. Do jej najpopularniejszych produktów należał Disc Preener i Dust-Bug. Ich działanie opierało się na prostym pluszowym bloczku, który usuwał kurz z powierzchni płyty. Niedługo potem na rynku pojawił się Discwasher, którego innowacja polegała na tym, iż współpracował on ze specjalnymi płynami do czyszczenia winyli, które w latach 60-tych i 70-tych stawały się coraz popularniejsze. Mimo iż te urządzenia dalekie były od perfekcji i niewłaściwie stosowane (o to było łatwo) mogło doprowadzić do porysowania krążków, do dziś cieszą się sporo popularnością.
Na kolejną dużą innowację trzeba było poczekać kilkanaście lat, gdy brytyjska DECCA wprowadziła szczotkę wyposażoną we włosie z włókna węglowego (pot. karbon). Stały się one standardem powielanym przez wielu producentów. Dobra szczotka z włóknem węglowym posiada włoski wystarczająco mocne, by dobrze zbierały brud, a równocześnie na tyle delikatne, by nie doprowadzały do uszkodzeń krążka. W latach późniejszych popularne stały się także szczotki welurowe. Szeroko dyskutowana jest ich wyższość nad karbonowymi. Ciężko jednoznacznie stwierdzić, wybór której szczoteczki jest lepszy. Najlepiej samemu się przekonać stosując obydwie i śledząc efekty swojej pracy.
Jak używać szczoteczki do winyli?
Niektórzy posiadacze myjek do winyli całkowicie zaprzestają korzystania ze szczoteczek. Wydaje się jednak, że najlepiej jest wykorzystywać ją każdorazowo przed i po odsłuchu krążka, bez względu na inne metody czyszczenia. Należy też pamiętać, iż żadna, nawet najlepsza metoda czyszczenia, nie sprawi, iż stary, zdradzający wiele śladów użytkowania winyl wróci do stanu świeżo z wytłoczenia. Mogą one jednak wyraźnie poprawić jakość dźwięku i znacznie spowolnić proces zużywania płyty i gramofonu.
Mówiąc najogólniej, szczoteczka do winyli służy do usuwania brudów zgromadzonych na samym wierzchu winyla (kurz, paprochy). Należy delikatnie przyłożyć szczoteczkę do płyty, gdy obraca się ona na talerzu gramofonu. Można także łagodnymi ruchami czyścić płytę, która się nie kręci. Nagromadzony brud trzeba ściągnąć dynamicznym ruchem z powierzchni płyty. Szczotka powinna usunąć ten najłatwiej dostępny, powierzchowny, luźno zgromadzony na powierzchni kurz. Dogłębne czyszczenie bardziej niedostępnych zakamarków wymaga użycia tych „mokrych” metod – bądź ręcznych, bądź z wykorzystaniem myjki do winyli.
Trzeba jednak wyraźnie zaznaczyć, że pozbawienie nawet najbardziej powierzchownych kurzu i innych zabrudzeń zdecydowanie wpływa na polepszenie odsłuchu, a także na kondycję igły.
